تشخیص دقیق کمبود توجه/بیش‌فعالی در کودکان و
بزرگسالان با استفاده از آزمون IVA-2
کودکی دوره شکل‌گیری شخصیت و الگوهای رفتاری بزرگسالی و در عین حال دوره آسیب‌پذیری نسبت به مشکلات مختلف است. اختلالات روانشناختی کودکان به رشد شخصی، خوشبختی و شادمانی آنها آسیب می‌رسانند. کودکی و نوجوانی دوره‌ای 20 ساله است که به خاطر تغییراتی که از نظر جسمانی، شناختی، مهارتها و توانایی‌های اجتماعی-هیجانی در آن رخ می‌دهد قابل توجه است. برای مثال در مطالعه‌ای مشخص شد که وجود مشکلات زیاد در دوران کودکی، احتمال ابتلا به اختلالات بزرگسالی را تقریباً 2 تا 6 برابر افزایش می‌دهد (Hofstra, 2002). امروزه بسیاری از مشکلاتی که کودکان مشکل‌دار ممکن است به آن دچار شوند تبدیل به گفتمان عمومی شده‌اند و واژگانی مانند کمبود توجه/ بیش‌فعالی (ADHD)، اوتیسم و اختلال در یادگیری میان گفتگوهای روزمره جایی برای خود باز کرده‌اند. برای آشنایی بیشتر با آزمون IVA-2 و کارایی آن در مشکل کمبود توجه/ بیش‌فعالی (ADHD)، این مقاله را مطالعه کنید.
یک مثال از کمبود توجه/ بیش‌فعالی (ADHD):
علی پسربچه‌ای 10 ساله است که به همراه مادرش برای دریافت خدمات روان‌درمانی مراجعه کرده است. مادر علی می‌گفت که پسرش یک بچه‌ی “تُخس و آتش‌پاره” است. از زمانی که خیلی کوچک بود هیچگاه آرام نمی‌گرفت و کسی که از او مراقبت می‌کرد باید همیشه گوش به زنگ این بود که مبادا دردسری بیافریند. یعنی احتمال داشت دست به اعمالی بزند که به خودش و دیگران صدمه وارد کند. علیرغم اظهارات بعضی از دوستان والدینش که می‌گفتند همه‌ی بچه‌ها این‌طورند” رفتار پسربچه وقتی بزرگتر شد و به مدرسه رفت نیز تغییری نکرد.
معلمانش شکایت داشتند که او در کلاس درس مشکل‌آفرینی میکند، به خاطر اینکه سر جایش بند نمی‌شود، زیاد سر و صدا میکند و ظاهراً از اذیت و آزار و مسخره کردن کودکان دیگر لذت می‌برد. همانطور که بزرگتر می‌شد معلوم شد که او خواندن و انجام محاسبات ساده را به سرعت سایر کودکان کلاس یاد نمی‌گیرد. با اینکه او از هوش متوسطی برخوردار بود اما در مهارتهای مختلف خواندن، بیش از یک سال از همسن و سالهای خود عقب بود.
تاثیرات کمبود توجه/ بیش‌فعالی (ADHD):
بسیاری از خانواده‌ها کودکانی شبیه به علی دارند. چون کودکان در حین رشد تغییرات رشدی زیادی را پشت سر می‌گذارند ممکن است بسیاری از والدین مشکلات بالقوه را “رفتارهایی گذرا” تلقی کنند. برخی دیگر از والدین به این علت از ارجاع فرزندانشان به متخصص بالینی امتناع می‌ورزند که احساس می‌کنند خودشان علت بروز مشکلات آنها هستند.
رفتارهای مشکل‌زای کودکان و احساسات غمگینی یا انزوای آنها از اهمیت برخوردارند هر چند اغلب مورد غفلت قرار می‌گیرند. این مطلب کاملا صحیح است چون مشکلات رفتاری با به تاخیر انداختن یادگیری مهارتهای اجتماعی و تحصیلی، در رشد کودک اختلال ایجاد می‌کنند.
وقتی کودکان در زمینه‌های تحصیلی یا اجتماعی با شکست‌هایی مواجه می‌شوند عزت‌نفس آنها کاهش می‌یابد و کمتر احساس ارزشمندی می‌کنند، و افزون بر این یادگیری مهارتهای لازم برای رفتار انطباقی که از کسب آنها بازمانده‌اند نیز برایشان دشوار میشود.
معرفی اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی (ADHD):
اختلال کمبود توجه/بیش‌فعالی (ADHD) با نشانه‌هایی چون بی‌توجهی، بیش‌فعالی و رفتارهای تکانشی تعریف میشود. این اختلال اغلب با ناتوانایی‌های یادگیری، افسردگی، اضطراب، اختلال سلوک، یا اختلال نافرمانی-لجبازی (ODD) همراه است و بنابراین تاثیرات وسیعی بر جای می‌گذارد.
تشخیص کمبود توجه/بیش‌فعالی (ADHD) می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. گرچه ملاکهای آن مدون و کاملا مشخص هستند اما بنا به دلایل گوناگونی چون نبود پیش‌آگهی مناسب، عدم اطلاع درست از نشانه‌ها، مخفی ماندن نشانه‌هایی چون بی‌توجهی یا حواسپرتی که عموماً تا سنین مدرسه تشخیص داده نمی‌شوند، طبیعی انگاشتن کژکاریها، دخیل دانستن تمام و کمال مشکلات تربیتی و غفلت از دلایل زیربنایی و زیست‌شناختی، بسیاری از کودکانی که به واقع به این اختلال مبتلا هستند تشخیص داده نمی‌شوند یا به اشتباه برچسب بیش‌فعالی می‌خورند.
تشخیص کمبود توجه/بیش‌فعالی (ADHD) با آزمون IVA-2
IVA-2 یک آزمون عصب-روانشناختی کامپیوتری است که توجه شنیداری و دیداری و همینطور کنترل پاسخ را در کودکان 6 سال به بالا و بزرگسالان اندازه گیری میکند. آزمونهای کامپیوتری به دلیل بهره گرفتن از کامپیوتر دقت بسیار بالایی دارند و احتمال آنکه نتایج آنها مطابق با واقعیت نباشد، بسیار پایین است. به این ترتیب طی یک فرایند گام‌به‌گام، عوامل مختلفی که برای کمک در تشخیص دقیق کمبود توجه/بیش‌فعالی (ADHD) دخیل هستند مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که IVA-2 حساسیت 90 درصدی در تشخیص دقیق و صحیح کمبود توجه/بیش‌فعالی (ADHD) در کودکان 7 تا 12 ساله دارد. همینطور نتایج این آزمون با نتایج حاصله از QEEG و fMRI تطابق بسیار بالایی دارد. همین امر این آزمون را به یکی از معتبرترین آزمونهای جهانی در این زمینه تبدیل کرده است.
در این آزمون محرکهای شنیداری و دیداری به طور ترکیب شده و در کنار هم به فرد ارائه میشود؛ به این معنا که صدایی از طریق هدفون وارد گوش فرد میشود و اعدادی از طریق مانیتور به فرد نشان داده میشود. فرد باید به طور همزمان هم به محرکهای شنیداری و هم محرکهای دیداری توجه کند؛ به بعضی از این محرکها با کلیک کردن روی ماوس پاسخ دهد و به بعضی دیگر پاسخ ندهد. 500 محرک به فرد نشان داده میشود که هرکدام حدود 1 و نیم ثانیه طول می‌کشد. در این آزمون هم سرعت پاسخ و هم صحیح بودن آن مهم است و در نتیجه‌ی آزمون تأثیر دارد.
نشانه های بارز اختلال کمبود توجه/بیش‌فعالی (ADHD):
توصیه میشود در صورتیکه تعدادی از علائم زیر را در خود یا کودکتان مشاهده می‌کنید برای ارزیابی دقیق این علائم از خدمات این مرکز استفاده کنید:
· اغلب قادر نیست به جزئیات توجه دقیق داشته باشد و در تکالیف تحصیلی، شغلی و یا سایر فعالیتها خطاهایی ناشی از بی‌توجهی از وی سر می‌زند.
· اغلب در حفظ توجه بر روی تکالیف یا فعالیتهای مربوط به بازیها مشکل دارد (مثلا مشکل حفظ تمرکز در حین سخنرانی، مکالمات، یا مطالعه طولانی)
· اغلب وقتی مستقیماً با او صحبت میشود به نظر می‌رسد گوش نمی‌دهد.
· اغلب دستورالعملها را دنبال نمی‌کند و قادر نیست تکالیف مدرسه، مسئولیتها یا وظایف شغلی‌اش را به پایان برساند.
· اغلب در ساماندهی کارها و فعالیتهایش مشکل دارد (برای مثال مشکل در مدیریت تکالیف متوالی، مشکل در نگهداری منظم اشیا و متعلقات شخصی، بی‌نظمی در کارها، مدیریت زمانی ضعیف، عدم انجام امور در موعد مقرر)
· اغلب وسائل لازم برای انجام تکالیف یا فعالیتها را گم میکند.
· اغلب روی صندلی وول می‌خورد، با دستها یا پاهایش ور می‌ورد و یا آنها را تکان می‌دهد.
· اغلب در مواقعی که لازم است سر جای خود بنشیند صندلی را ترک میکند.
· اغلب در مکانهایی که مناسبتی ندارد می‌دود یا از در و دیوار بالا می‌ورد.
· اغلب نمی‌تواند بی‌سروصدا به بازی یا سایر فعالیتهای تفریحی بپردازد.
· اغلب قبل از پایان سوال جواب را می‌پراند (مثلا جمله دیگران را تکمیل میکند و در مکالمات اجازه صحبت به طرف مقابل را نمی‌دهد).
آیا این نوشته برای شما مفید بود؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
رزرو وقت آزمون IVA-2
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.